خطبه ي غدير در يك نظر

سخنرانى تاریخى پیامبر(ص) در غدیر – که حدود یک ساعت طول کشید – در یازده بخش قابل فصل بندی است:
۱)حضرت در اولین بخش سخن به حمد و ثناى الهى پرداختند و صفات قدرت و رحمت حق تعالى را ذکر فرمودند، و بعد از آن به بندگى خود در مقابل ذات الهى شهادت دادند.
۲) در بخش دوم، سخن را متوجه مطلب اصلى نمودند و تصریح کردند که باید فرمان مهمى درباره على بن ابى‏طالب(ع) ابلاغ کنم، و اگر این پیام را نرسانم رسالت الهى را نرسانده‏ام و ترس از عذاب او دارم.
۳) در سومین بخش امامت دوازده امام(ع) بعد از خود تا آخرین روز دنیا را اعلام فرمودند تا همه طمع‏ها یک باره قطع شود. از نکات مهم در سخنرانى حضرت، اشاره به عمومیت ولایت آنان بر همه انسان‏ها، در طول زمان‏ها و در همه مکان‏ها و نفوذ کلماتشان در جمیع امور بود، و نیابت تام ائمه(ع) را از خداورسول در همه امورو حلال وحرام اعلام فرمودند.
۴) در بخش چهارم خطبه، پیامبر(ص) با بلند کردن و معرفى امیرالمؤمنین (ع)فرمودند: مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ«. سپس کمال دین و تمام نعمت را با ولایت ائمه اطهار(ع) اعلام فرمودند، و بعد از آن خدا و ملائکه و مردم را بر ابلاغ این رسالت شاهد گرفتند.
۵) در بخش پنجم حضرت صریحاً فرمودند: »هر کس از ولایت ائمه سر باز زند اعمال نیکش حبط مى‏شود و در جهنم خواهد بود«. بعد از آن شمه‏اى از فضایل امیرالمؤمنین(ع) را متذکر شدند.
۶)مرحله ششم از سخنان پیامبر(ص) غضب الهى بر دشمنان اهل‏بیت(ع) را نمودار کرد. حضرت با تلاوت آیات عذاب و لعن از قرآن فرمودند: منظور از این آیات عده‏اى از اصحاب من هستند که‏مأمور به چشم پوشى از آنان هستم. سپس با اشاره به امامانِ گمراهى که مردم را به جهنم مى‏کشانند فرمودند: »من از همه آنان بیزارم«. همچنین با اشاره رمزى به »اصحاب صحیفه ملعونه تصریح کردند که بعد از من مقام امامت را غصب مى‏کنند و غاصبین را لعنت کردند.
۷)در بخش هفتم حضرت تکیه سخن را بر اثراتِ ولایت و محبت اهل‏بیت(ع) قرار دادند و فرمودند: اصحاب صراط مستقیم در سوره حمد شیعیان اهل‏بیت(ع) هستند.
سپس آیاتى از قرآن درباره اهل بهشت تلاوت فرمودند و آنها را به شیعیان و پیروان آل محمد(ص) تفسیر نمودند. آیاتى هم درباره اهل جهنم تلاوت کردند و آنها را به دشمنان آل‏محمد(ص) معنى نمودند.
۸) در بخش هشتم مطالبى اساسى درباره حضرت بقیة اللَّه الاعظم حجة بن الحسن المهدى ارواحنا فداه فرمودند، و به اوصاف و شئون خاص حضرتش اشاره کردند؛ و آینده‏اى پر از عدل و داد به دست امام زمان عجل اللَّه فرجه را به جهانیان مژده دادند.
۹) در بخش نهم فرمودند: پس از اتمام خطابه، شما را به بیعت با خودم و سپس بیعت با على بن ابى‏طالب(ع) دعوت مى‏کنم. این بیعت به امر خداوند تعالى است و پشتوانه این بیعت آن است که من با خداوند بیعت کرده‏ام.
۱۰) در دهمین بخش حضرت درباره احکام الهى سخن گفتند که مقصود بیانِ چند پایه مهم عقیدتى بود: از جمله اینکه چون بیان همه حلال‏ها و حرام‏ها توسط من امکان ندارد، با بیعتى که از شما درباره ائمه(ع) مى‏گیرم حلال و حرام را تا روز قیامت بیان کرده‏ام، زیرا علم و عمل آنان حجت است. دیگر اینکه بالاترین امر به معروف و نهى از منکر، تبلیغ پیام غدیر درباره امامان و امر به اطاعت از ایشان و نهى از مخالفتشان است.
در آخرین مرحله خطابه، بیعتِ لسانى انجام شد و حضرت بیعت با زبان‏ها را مطرح کردند و مطلبى را که باید مردم به آن اقرار مى‏کردند تعیین فرمودند، که خلاصه آن اطاعت از دوازده امام و عهد و پیمان بر عدم تغییر و تبدیل و بر رساندن پیام غدیر به نسل‏هاى آینده و غایبان از غدیر بود.
کلمات نهایى پیامبر دعا براى اقرارکنندگان به سخنان حضرت و نفرین بر منکرین اوامرشان بود، و با حمد خداوند خطابه حضرت پایان یافت.